Lutsharel Geertruida: De tactische joker van Slot en Koeman

Hij zag afgelopen zomer een transfer op het laatste moment afketsen, maar in het veld merk je niks van enige teleurstelling. Lutsharel Geertruida is als kind van de club uitgegroeid tot een van de betere spelers van dit Feyenoord en een basisklant bij Oranje. Sterker nog, de veelzijdige verdediger wordt door toptrainers als Arne Slot en Ronald Koeman gebruikt als tactische joker. Tijd voor een analyse.

Toen Arne Slot binnenkwam bij Feyenoord, zag hij gelijk de potentie van Geertruida. De oefenmeester haalde in zijn eerste seizoen de finale van de UEFA Conference League en had in dat succesverhaal al een belangrijke rol voor Lutsharel Geertruida in zijn hoofd. De veelzijdige verdediger werd op verschillende manieren ingezet en werd vaak als tactische verrassing voor de tegenstander gebruikt.

Wat dat betreft is er in de tegenwoordige tijd weinig veranderd, behalve dat Geertruida zelf nog verder is gegroeid en beter is geworden onder Slot. De verdediger mag zich zelfs basisspeler bij Oranje noemen sinds een aantal maanden. Een van de redenen dat hij een vaste basisspeler bij Feyenoord en Oranje is, heeft te maken met een kwaliteit die niet is te vangen in statistieken en data, maar met het blote oog wel te observeren is. Het is een kwaliteit die iedere toptrainer héél graag in zijn elftal wil. De verdediger biedt namelijk enorm veel tactische variatie.

BACK OP MIDDENVELD

Hier begon Slot al mee in zijn eerste seizoen bij Feyenoord, backs op het middenveld uit laten komen. De oefenmeester van Feyenoord speelt graag zoveel mogelijk door de as. De reden daarvoor is dat backs aan de zijlijn erg makkelijk onder druk te zetten zijn. De zijlijn neemt namelijk al een hele kant weg waar een bal naartoe gespeeld kan worden, waardoor tegenstanders vaak druk zetten op een back. De oplossing hiervoor: zet je back aan de binnenkant. Op het middenveld heeft een speler tevens meer afspeelmogelijkheden en zorgt hij voor een tactisch probleem bij de tegenstander.

Iedere toptrainer probeert namelijk op het middenveld een man extra te krijgen (vaak in een vierkant). Hoe trainers dit doen, verschilt. Sommigen trainers zetten een back als extra middenvelder erbij (Arteta), anderen doen het door een spits in te laten zakken (de Zerbi) en weer anderen doen het door een centrale verdediger of buitenspeler naar het middenveld te schuiven (Guardiola). 

Ook Slot doet dit op verschillende manieren, wat Feyenoord erg onvoorspelbaar maakt voor opponenten. Feyenoord beheerst de inzakkende spits (Giménez), de back op het middenveld (Geertruida) en de buitenspeler aan de binnenkant kwam ook al eens voorbij (Stengs). Tegen Atlético Madrid had Slot duidelijk het plan om Geertruida als back op het middenveld te laten spelen. 

Beelden: Ziggo Sport YouTube

Atlético Madrid speelt met vijf verdedigers en dus met één speler aan iedere flank. Om druk te krijgen op de backs van Feyenoord moest Atlético dus met de wingbacks doorstappen naar de backs van Feyenoord. Wanneer de backs dan niet aan de flank, maar aan de binnenkant staan, worden de afstanden simpelweg te groot om druk te zetten voor de flankspelers van Atlético Madrid. Ditzelfde trucje gebruikte Slot vorig jaar ook al in de wedstrijden tegen AS Roma die in een zelfde systeem spelen als de Spanjaarden. Door het feit dat Geertruida voor een back buitengewoon comfortabel en goed aan de bal is, kunnen dit soort tactische trucjes worden uitgehaald door Slot. Want ook als verdedigende middenvelder beschikt het kind van de club nog over goed overzicht en een goede inspeelpass.

DERDE CENTRALE VERDEDIGER

Een andere grote kwaliteit van Lutsharel Geertruida is zijn spelintelligentie. Een rol als back op het middenveld vergt al het nodige inzicht van een speler, maar het makkelijke wisselen en herkennen van spelsituaties is nóg knapper. Uiteraard valt dit niet los te zien van een goede trainer met een duidelijke instructies en een duidelijk speelplan, maar de manier waarop Geertruida wisselt tussen zijn rollen is indrukwekkend. Slot gebruikt de veelzijdige Feyenoorder namelijk ook vaak als derde centrale verdediger in de opbouw. 

Als back houdt deze rol in dat je naar binnen knijpt en je naast de twee centrale verdedigers voegt om een overtal te houden in de laatste lijn, als centrale verdediger is het zaak het veld iets breder te maken als de rechtsback weg is. Beide rollen zijn aan Geertruida besteedt. Hij heeft de snelheid, de inspeelpass, de fysieke kracht en de spelintelligentie om de rol als derde centrale verdediger in te vullen. Deze rol komt vaak van pas wanneer tegenstanders druk zetten met twee spitsen. Je houdt dan namelijk een man meer in de laatste lijn waardoor de tegenstander een man te kort komt om een-op-een druk te zetten.

Beelden: YouTube Feyenoord

In bovenstaand voorbeeld voegt het kind van Varkenoord zich als derde centrale verdediger bij Hancko en Trauner om een numeriek overtal te houden in de laatste linie. sc Heerenveen zet namelijk met twee spitsen druk en verdedigde vanuit een 5-3-2. 

De grootste luxe van de nog altijd jonge verdediger is dat Slot makkelijk kan variëren met hem tussen de verschillende rollen in zijn spelprincipes.

Ook bij Oranje komt deze rol van Geertruida perfect uit voor Ronald Koeman. In de 3-4-3 die hij in de laatste interlandperiode speelde, is de Feyenoorder geknipt voor de rol als buitenste centrale verdediger. In wezen komt hij namelijk ongeveer uit in de positie die in bovenstaande afbeelding tegen sc Heerenveen te zien is. Dat geeft hem hoogstwaarschijnlijk de voorkeur boven bijvoorbeeld Matthijs de Ligt en Stefan de Vrij.

CENTRALE VERDEDIGER OP HET MIDDENVELD

Vorig seizoen begon Pep Guardiola op een gegeven moment met een kleine revolutie in het hedendaagse voetbal. De Spaanse keuzeheer besloot in wedstrijden vier centrale verdediger op te stellen. Dat deed wat wenkbrauwen fronzen, maar niet veel later verspreidde de trend zich over het internationale voetbal. Guardiola liet een van zijn verdedigers namelijk doorschuiven naar het middenveld als extra controleur. Deze tactische zet werd zelfs beroemd onder de 'John Stones-rol'.

Stones schoof bij balbezit van Manchester City op naar het middenveld om naast Rodri de tweede 'zes' te worden. De andere drie verdedigers bleven achterin als drie centrale verdedigers. 

Die 'John Stones-rol' bereikte ook een grote vriend van Pep Guardiola: Ronald Koeman. In de zomerse interland periode ging de bondscoach van Oranje dus aan de slag met de nieuwste spelprincipes uit het hedendaagse voetbal. Wie had hierin de belangrijkste tactische rol: Lutsharel Geertruida. De speler van Feyenoord had namelijk de taak die Stones bij Manchester City had. Bij balbezit doorschuiven naar het middenveld om daar als tweede controleur uit te komen. Slot had dit in de laatste (om niets meer gaande) competitiewedstrijd ook al uitgeprobeerd tegen Vitesse. In de interlands tegen Kroatië en Italië was Geertruida dus wéér in een andere rol te zien. Dit keer als centrale verdediger op het middenveld.

In bovenstaande afbeelding zie je de verdediger van Feyenoord bij Oranje als extra controleur spelen. Hiermee verraste Koeman Kroatië in de eerste helft waar Nederland voorstond bij rust.