Analyse: Voetbalt Feyenoord inderdaad beter dan in het kampioensjaar?

Ondanks dat Feyenoord al twee wedstrijden puntverlies heeft geleden, lijkt alles erop dat Arne Slot ook van dit Feyenoord weer een machine kan maken. De trainer stelde zelfs dat dit elftal tussen beide zestienen al beter voetbalt dan het kampioenselftal van afgelopen seizoen. Tijd voor een diepe analyse over dit vraagstuk: Voetbalt dit Feyenoord beter dan in het kampioensjaar?

xG

Een statistiek waar je de laatste jaren niet meer omheen kunt in het voetbal: xG (expected goals). Deze statistiek is een goede graadmeter om te zien of een ploeg presteert naar de kansen die een ploeg bij elkaar speelt. Op lange termijn valt deze statistiek namelijk vrij parallel uit met de werkelijke aantal doelpunten die gescoord worden door een elftal. De kwaliteit van de kansen die gecreëerd worden kunnen dus vrij goed voorspellen hoe een team uiteindelijk ook op het veld gaat scoren. 

Tot nu toe is er bij Feyenoord geen gebrek aan gecreëerde kansen. De Rotterdammers steken met kop en schouders boven de rest van de Eredivisie uit als het gaat om het aantal doelpunten dat verwacht mag worden. Als kanttekening mag daar nog bijgezet worden dat de ploeg van Arne Slot in de eerste speelronde vrijwel de gehele wedstrijd met 10 man op het veld stond. 

Sinds Slot zijn huidige basiselftal heeft gevonden is het gemiddelde aantal zelfs nog hoger geworden. Tegen Almere City FC (4,44) en FC Utrecht (4,47) haalde Feyenoord xG aantallen van extreem hoge aard. Nu zijn deze cijfers niet gehaald tegen de beste ploegen van de competitie, maar kan er ook bij gezet worden dat er ook nog steeds spelers in het elftal debuteerde of op nieuwe posities speelden. Er is op dit moment dus weinig te vrezen voor een terugval. Sterker nog, het kan normaal gesproken zelfs alleen maar beter worden.

De uitspraak van Slot dat dit elftal beter voetbalt dan het kampioenselftal is - kijkende naar de xG - ook niet vreemd te noemen. Vorig seizoen kwam het elftal van de succestrainer namelijk tot een gemiddelde van 1,96 per wedstrijd. Feyenoord komt in het begin van dit nieuwe seizoen dus al makkelijker tot kansen dan een jaar eerder. Het omzetten van beloftevolle situaties naar kansen en doelpunten noemde Slot dan ook het grootste verbeterpunt dat er nog lag in zijn ploeg. Daar lijkt hij met het huidige elftal al een grote stap in te hebben gezet. Gezien het feit dat de Rotterdammers vorig seizoen wél al de sterkste verdediging hadden, kan dit wel eens de sleutel naar nóg meer succes zijn. 

Maar dan rest de vervolgvraag: hoe komt het dat Feyenoord meer kansen bij elkaar speelt dan een jaar eerder?

Creativiteit

Quinten Timber

Sinds Quinten Timber naast Mats Wieffer is komen te spelen, lijkt het middenveld opnieuw in elkaar te zijn gevallen. De - vorig jaar - van FC Utrecht overgekomen middenvelder lijkt compleet opgebloeid in zijn nieuwe rol op het middenveld. Een rol die verdacht veel lijkt op de rol die Orkun Kökçü had in het afgelopen seizoen. Toch zijn er kleine details te zien die anders zijn. 

Ondanks dat de rollen erg op elkaar lijken, zijn er in de twee spelers toch weer net andere kwaliteiten te ontdekken. Kökçü blonk met name uit in het geven van passes, om vanuit daar de bal naar voren te bewegen. Meer dan eens kwam de Turkse middenvelder de bal halen om vanuit achteruit met een creatieve pass de bal door de eerste fase van de opbouw heen te krijgen. Dat had als resultaat dat de naar Benfica getransfereerde middenvelder de speler bij Feyenoord was met de meeste nauwkeurige passes per 90 minuten (65,4). 

Quinten Timber vervult de rol op een net andere manier, die beter bij zijn kwaliteiten passen. De jonge middenvelder komt maar net tot de helft van het aantal nauwkeurige passes per 90 minuten van Kökçü, maar noteert wel dubbel zoveel succesvolle dribbels per 90 minuten als zijn voorganger op het middenveld (2,1). De dribbelkwaliteiten van Timber voegen in dit Feyenoord juist iets toe omdat met Calvin Stengs en Mats Wieffer al twee spelers op het middenveld staan die vooral goed zijn in het passende gedeelte. Timber maakt dit middenveld complementair door andere kwaliteiten toe te voegen. Feyenoord komt dus op een andere manier door de eerste fase van de opbouw, maar nog altijd goed. Het elftal van Slot is de ploeg met de meeste aanvallen vanuit de opbouw van de Eredivisie. 

Calvin Stengs

Een andere speler die veel bijdraagt aan de creativiteit in balbezit is Calvin Stengs. Iedereen weet al van de creatieveling dat hij goed kan voetballen, alleen ontbrak het lange tijd aan rendement bij de linkspoot. Dat rendement begint in zijn laatste twee wedstrijden aangescherpt te worden. Stengs is momenteel de speler met de meeste gecreëerde kansen in de Eredivisie (17), daarnaast leverde hij al drie assists en scoorde hij ook al. 

De manier waarop hij tot zijn rendement komt is nog interessanter. Want waar de flegmatieke linkspoot eerst vrijwel alleen in de bal kwam, loopt hij nu ook regelmatig weg van de bal. De 0-1 en de 1-2 tegen FC Utrecht zijn beide voorbeelden van treffers die puur en alleen vallen omdat Stengs van de bal wegloopt om in gevaarlijke ruimtes op te duiken. De 1-2 tegen de Domstedelingen liet zelfs zien dat hij ook al de goede momenten begint te herkennen om diep te lopen. 

In eerste instantie wordt de 'nummer 10' van Feyenoord nog gedekt door Sagnan. Vervolgens besluit de verdediger alleen uit te stappen op Luka Ivanusec wanneer hij aan de bal komt. Hierdoor ontkoppelt Stengs zich van de verdediger. Hij herkent het moment wanneer hij vrijkomt om een paar stappen in de diepte te zetten. Ivanusec zet met een listig passje de vrijstaande Stengs een-op-een met Barkas: doelpunt. 

De constatering van Slot dat beloftevolle posities vaker in kansen en doelpunten moeten worden omgezet, wordt door deze loopacties al aanzienlijk verbeterd. In plaats van veel de bal te hebben rond de zestien van de tegenstander, zijn er nu namelijk extra spelers die de zestien ook daadwerkelijk inlopen om gevaarlijk te worden en tot die kansen en doelpunten te komen. 

Vorig seizoen stond met Sebastian Szymanski een speler op '10' die goed was in druk zetten en veel lopen. Dat Stengs daar nu staat zorgt voor extra voetbal en meer vermogen om tot kansen en doelpunten te komen. De komst van de Nederlander heeft daarom een goed effect op de laatste fase van het spel. Zéker wanneer hij zijn goede techniek gaat koppelen aan meer loopacties in de diepte. Die mix is namelijk dodelijk voor iedere tegenstander.

Luka Ivanusec

De Kroatisch international maakte bij zijn debuut tegen FC Utrecht al direct indruk. Met zijn dribbels, spelmakerkwaliteiten en zijn pauzes om het spel te vertragen doet de Kroaat erg denken aan Jack Grealish van Manchester City. Daarnaast stond de buitenspeler direct aan de basis van een meerdere goede aanvallen en goals. Zijn intelligentie in het vrijkomen zal Feyenoord een aanvallende impuls geven rond de vijandelijke zestienmeter. Bij het tweede doelpunt tegen FC Utrecht liet Ivanusec namelijk zien dat hij over meer dan voldoende voetbalintelligentie beschikt. 

Vanuit zijn vaste linksbuitenpositie knijpt de Kroaat naar de as van het veld omdat hij daar de ruimte heeft gezien die ontstond. Vervolgens bindt hij Sagnan aan zich en wacht hij net zo lang tot de Fransman weg is bij Calvin Stengs. Die zet hij vervolgens een-op-een met de doelman. Alleen een slimme voetballer beschikt over het overzicht om op deze manier zijn tegenstander te binden en toe te slaan. 

Dát is dan ook het grote verschil met een jaar eerder. In het Kampioenselftal beschikte alleen Orkun Kökçü over de techniek én het overzicht om in de allerlaatste fase beslissend te zijn. Met Ivanusec, Stengs en Timber staan er nu meer spelers op het veld die die kwaliteiten bezitten.